01/03/2021
Door Ad Spijkers
De glastuinbouw zal nog jarenlang veel arbeid vragen. Naar verwachting duurt het nog minimaal vijftien jaar voordat de sector volledig is gemechaniseerd en geautomatiseerd. Het werk dat overblijft voor werknemers, veelal het complexere werk, moet onder grotere tijdsdruk worden uitgevoerd. Dit blijkt uit een studie die Wageningen University & Research vorig jaar publiceerde in opdracht van Glastuinbouw Nederland.
Tuinbouwbedrijven worden geconfronteerd met een tekort aan medewerkers. Dit is deels het gevolg van de economische groei in diverse sectoren en daardoor een daling van de werkloosheid. Een andere oorzaak is, dat veel arbeidsmigranten de economie in hun thuisland zien groeien en in eigen land aan het werk gaan. Ook aan medewerkers in niet direct product- of procesgerelateerde functies is er een groeiend tekort. Willen ze in de toekomst voldoende (tijdelijke) werknemers aantrekken, dan moeten tuinders hun processen aantrekkelijker maken.
Traditioneel is de glastuinbouw arbeidsintensief; planten zijn natuurlijke producten en het telen, oogsten en verwerken is niet gemakkelijk te mechaniseren. De meeste arbeidskrachten in de glastuinbouw zijn nodig om binnen het tuinbouwbedrijf de producten gereed te maken voor distributie. Door robotisering hoeven mensen minder fysiek werk te verrichten. Robots kunnen onder meer potten met planten oppakken of complete trays met potten verplaatsen. AGV's kunnen automatisch kisten of pallets met producten vervoeren. Het automatisch hanteren van de producten zelf (bloemen, planten, groenten) is een stuk complexer. Het zijn natuurlijke producten, waarvan de configuratie, afmetingen en kleuren per exemplaar verschillen.
De introductie van robots op de werkvloer gaat misschien niet zo snel als men zou verwachten. Er zijn taken die deels uit routinematig werk bestaan en eenvoudig te automatiseren zouden moeten zijn. Maar vaak omvatten die taken ook handelingen die alleen een mens kan uitvoeren. Tuinders moeten goed nadenken over de werkzaamheden die ze willen automatiseren of robotiseren. Een oplossing die de mens geheel vervangt is niet per definitie de juiste oplossing. Een arbeidsvraagstuk mechanisch oplossen is eenvoudiger en kost minder.