11/04/2023
Door Ad Spijkers
Maar vier- tot elfjarigen vinden het fout om een van beide semi-intelligente robots te slaan of uit te schelden.
De meeste kinderen weten dat het verkeerd is om tegen iemand te schreeuwen of hem of haar te slaan, ook al houden ze hun handen niet altijd thuis. Maar hoe zit het als de naam van die persoon Alexa is? Een nieuwe studie van ontwikkelingspsychologen aan Duke University in Durham (North Carolina) vroeg precies dat aan kinderen. Hoe slim en gevoelig dachten ze dat de slimme luidspreker Alexa was in vergelijking met de autonome stofzuiger Roomba.
Vier- tot elfjarigen oordeelden dat Alexa meer mensachtige gedachten en emoties had dan Roomba. Maar ondanks het waargenomen verschil in intelligentie, vonden kinderen dat Roomba noch Alexa het verdiende om uitgescholden of beschadigd te worden. Dat gevoel nam echter af toen kinderen de puberteit naderden.
Hollywood
Het onderzoek werd gedeeltelijk geïnspireerd doordat onderzoekers zagen hoe Hollywood interacties tussen mens en robot weergeeft in films en series. In sommige uitzendingen is te zien hoe volwassenen op wrede en afschuwelijke manieren met robots kunnen omgaan. Maar hoe zouden kinderen er mee omgaan?
Om daar achter te komen rekruteerden ze 127 kinderen van vier tot elf jaar die met hun gezin een wetenschapsmuseum bezochten. De kinderen bekeken een fragment van twintig seconden van elke technologie en kregen vervolgens een paar vragen over elk apparaat. De wetenschappers analyseerden de onderzoeksgegevens en vonden enkele overwegend geruststellende resultaten.
Wel of geen emoties
Over het algemeen besloten kinderen dat zowel Alexa als Roomba waarschijnlijk niet lastig zijn en geen pijn zouden voelen als ze geknepen zouden worden. Dat suggereert dat de robots geen fysieke gewaarwordingen kunnen voelen zoals mensen dat doen. Ze gaven Alexa maar niet de Roomba hoge cijfers voor mentale en emotionele vermogens, zoals kunnen denken of boos worden nadat iemand gemeen tegen hen is.
Zelfs zonder lichaam denken jonge kinderen dat de intelligente luidspreker emoties en een geest heeft. Maar ze denken niet dat elke technologie emoties en geesten heeft – Roomba niet bijvoorbeeld. Er is iets speciaals aan het vermogen van Alexa om verbaal te communiceren. Ongeacht de verschillende waargenomen mogelijkheden van de twee technologieën, waren kinderen van alle leeftijden het erover eens dat het verkeerd was om tegen de machines te slaan of te schreeuwen.
Kinderen lijken niet te denken dat Roomba veel mentale vermogens heeft, zoals denken of voelen. Maar ze vinden ook dat we de machine goed moeten behandelen. We mogen er niet tegen slaan of tegen schreeuwen, ook al kan hij ons niet voelen of horen schreeuwen. Hoe ouder kinderen werden, hoe meer ze meldden dat het acceptabeler zou zijn om technologie aan te vallen. Vier- en vijfjarigen lijken te denken dat je niet de vrijheid hebt om een morele overtreding te begaan, zoals iemand aanvallen. Maar naarmate ze ouder worden, lijken ze te denken dat het niet geweldig is, maar dat ze de vrijheid hebben om het te doen.
Inzichten
De bevindingen van het onderzoek bieden inzicht in de zich ontwikkelende relatie tussen kinderen en technologie. De resultaten roepen voor ouders belangrijke vragen op over de ethische behandeling van AI en machines in het algemeen. Moeten volwassenen bijvoorbeeld hun kinderen goed gedrag laten zien door Siri of zijn meer geavanceerde tegenhanger ChatGPT te bedanken voor hun hulp? Voorlopig proberen de onderzoekers te begrijpen waarom kinderen denken dat het verkeerd is om thuistechnologie aan te vallen.
Het onderzoek is interessant omdat er nog een ander aspect is: eigendom. Denken kinderen dat ze dingen niet mogen slaan omdat het moreel verkeerd is, of omdat het iemands eigendom is en het zou kunnen breken?
De wetenschappelijke publicatie vindt u hier.