23/05/2023
Door Ad Spijkers
Heeft het geluid van een sociale robot invloed op hoe goed mensen presteren, vooral in teams van mensen?
Sociale robots worden al ingezet ter ondersteuning in onderwijscontexten. Deense onderzoekers ontdekten dat studenten die een taak kregen van een sociale robot met een stem die was geprogrammeerd om boeiend en inspirerend te zijn, beter presteerden en creatiever waren dan studenten die de taak kregen van een identieke robot met een vlakke stem
Charismatische robots
Teamwork is een sleutelfactor in menselijke creativiteit, het stimuleren van samenwerking en nieuwe ideeën. De onderzoekers probeerden te begrijpen of robots die een stem gebruiken die is ontworpen om charismatisch te klinken, succesvoller zouden zijn als facilitators van teamcreativiteit. Ze lieten daartoe een robot teams van studenten instrueren in een creatieve taak. De robot gebruikte ofwel een zelfverzekerde, gepassioneerde - dat wil zeggen charismatische - toon of een normale, nuchtere toon. De wetenschappers ontdekten dat, wanneer de robot in een charismatische spreekstijl sprak, de ideeën van de leerlingen origineler en uitgebreider waren.
Het is bekend dat sociale robots die als facilitators optreden de creativiteit kunnen stimuleren. Het succes van facilitators is op zijn minst gedeeltelijk afhankelijk van charisma. Mensen reageren op charismatische spraak door meer zelfvertrouwen en betrokkenheid te krijgen. De onderzoekers probeerden te zien of dit effect kon worden gereproduceerd met de stemmen van sociale robots. Ze gebruikten een tekst-naar-spraakfunctie die is ontworpen voor kenmerken die verband houden met charismatisch spreken, zoals een specifiek toonhoogtebereik en een manier om woorden te benadrukken.
Workshops
Op basis van een reeks parameters die correleren met het waargenomen charisma van de spreker werden twee stemmen ontwikkeld: een charismatische en een minder expressieve. De onderzoekers rekruteerden vijf klassen universiteitsstudenten, die allemaal cursussen volgden met een element van teamcreativiteit. De studenten kregen te horen dat ze een creativiteitsworkshop aan het testen waren, waarbij ze moesten brainstormen over ideeën op basis van afbeeldingen en die ideeën vervolgens gebruikten om een nieuw chocoladeproduct te bedenken.
De workshop werd geleid door video's van een robot die aan het woord was: de taak introduceren, de teams van studenten geruststellen dat er geen slechte ideeën waren, hen feliciteren met het voltooien van de taak en hen vragen een vragenlijst voor zelfevaluatie in te vullen. De vragenlijst evalueerde de prestaties van de robot, de mening van de leerlingen over hoe hun teamwerk verliep en het succes van de sessie. De creativiteit van elke sessie, zoals gemeten aan de hand van het aantal geproduceerde originele ideeën en hoe uitgebreid ze waren, werd ook gemeten door de onderzoekers.
Creativiteit stimuleren
De groep die de charismatische stem hoorde, beoordeelde de robot positiever en vond hem charismatischer en interactiever. Hun perceptie van hun teamwerk was positiever en ze kwamen met originelere en uitgebreidere ideeën. Ze beoordeelden hun teamwerk hoger. De groep die de niet-charismatische stem hoorde, beschouwde zichzelf echter als veerkrachtiger en efficiënter. Mogelijk is dit omdat een minder charismatische leider leidde tot een betere organisatie door de teamleden zelf, ook al kwamen ze met minder ideeën.
De onderzoekers wijzen erop dat, hoewel de sessies met de charismatische stem over het algemeen succesvoller waren, niet alle teams identiek reageerden op de verschillende stemmen. Eerdere ervaringen in hun verschillende klassen kunnen hun reactie hebben beïnvloed. Grotere studies zullen nodig zijn om te begrijpen hoe deze externe factoren de teamprestaties beïnvloedden.
De robot was alleen aanwezig in video's, maar mogelijk zou meer blootstelling of herhaalde blootstelling aan de charismatische spreekstijl nog sterkere effecten hebben. Bovendien hebben de onderzoekers slechts een paar kenmerken tussen de twee robotcondities gevarieerd. Ze weten niet hoe het effect zou veranderen als er andere of meer kenmerken zouden worden gevarieerd. Aangezien charismatische spreekpatronen verschillen tussen culturen, hoeven dezelfde stimuli niet dezelfde resultaten op te leveren in andere talen en culturen.
De wetenschappelijke publicatie vindt u hier.
Bron: Frontiers in Communication. Foto: PxHere