16/01/2023
Door Ad Spijkers
Chirurgen van Meander hebben de verschillende besturingsmogelijkheden van camera's (laparoscoop) bij kijkoperaties onderzocht.
In Meander Medisch Centrum (met hoofdvestiging in Amersfoort) wordt uitgebreid onderzoek verricht naar innovaties op de operatiekamer. Afgelopen jaar heeft een aantal chirurgen van het centrum de verschillende besturingsmogelijkheden van de camera (laparoscoop) bij kijkoperaties onderzocht. Chirurgen Ivo Broeders en Frank Voskens hebben samen met een aantal onderzoekers de verschillende besturingsmethoden van robotische camerahouders met elkaar vergeleken.
Camera besturingssystemen
Bij kijkoperaties worden via kleine sneetjes in de buik de camera en operatie-instrumenten naar binnen gebracht, precies op de juiste plek. Deze kleine inwendige operaties geven een kleinere operatiewond. Met een minimaal invasieve operatie herstelt de patiënt sneller en hoeft deze minder lang in het ziekenhuis te blijven.
De camera wordt tijdens ingrepen normaal gesproken bediend door een assistent, vaak een operatieassistent of arts-assistent. Hij of zij vervult een belangrijke rol tijdens de operatie, aangezien de camera-assistent de controle heeft over het zicht van het operatiegebied. Bij voorkeur wordt de laparoscoop gehanteerd door een ervaren collega. Helaas is dit, mede gezien het personeelstekort, niet altijd mogelijk.
De afgelopen jaren zijn daarom de nodige robotische camerahouders ontwikkeld. Voordelen van het gebruik hiervan zijn onder meer stabieler beeld, verbeterde ergonomie en het verminderen van benodigd OK-personeel. Toch hebben deze voordelen niet geresulteerd in een wijdverbreid gebruik van deze systemen in ziekenhuizen. Dit komt vooral door de complexe besturingsmethoden, zoals het gebruik van verbale commando’s, voetschakelaars en joysticks.
Onderzoek
Recent is er een nieuwe besturingsmethode ontwikkeld op basis van automatische beeldherkenning van instrumenten. De verwachting is dat deze besturingsmethode intuïtiever is ten opzichte van de huidige besturingsmethoden. In de studie hebben de chirurgen van Meander daarom de efficiëntie en gebruikerservaring van camerabesturing middels automatische beeldherkenning vergeleken met robotische camerahouders en handmatige camerabesturing.
Het onderzoek toont aan dat automatische beeldgeleide camerabesturing, op het gebied van snelheid en gebruikerservaring, superieur is aan conventionele joystickbesturing. Handmatige camerabesturing blijft de snelste besturingsmethode, maar dit vraagt wel een hoge fysieke belasting. De onderzoekers concluderen dat beeldgeleide camerabesturing voor robotische camerahouders een veelbelovende technologie is, die met de huidige ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie steeds meer zal worden toegepast.
Robotchirurgie
Robotchirurgie speelt een belangrijke rol op de operatiekamers van Meander en wordt met name ingezet bij complexe ingrepen aan prostaat, middenrif, endeldarm en bekkenbodem. De operatierobot wordt bestuurd door chirurgen en zorgt ervoor dat kijkoperaties in lastig bereikbare ruimtes, zoals het bekken, nauwkeuriger kunnen worden uitgevoerd.
In Meander werken twee hoogleraren in de robotica: prof. dr. Ivo Broeders is naast zijn werk als chirurg in Meander verbonden aan de Universiteit Twente en prof. dr. Esther Consten heeft onlangs haar inaugurele rede aan de Rijksuniversiteit Groningen uitgesproken. Daarnaast heeft Meander een curriculum robotchirurgie en leidt het ziekenhuis chirurgen al vroeg op in de robotchirurgie.
Foto: Meander Medisch Centrum