02/03/2022
Door Ad Spijkers
Reiniging en desinfectie in zorginstellingen is veeleisend en tijdrovend. Om schoonmaakpersoneel te ontlasten, ontwikkelt het onderzoeksproject RoReBO een compacte vloerreinigingsrobot voor bijvoorbeeld ziekenhuizen of verpleeghuizen. Ook technologieën voor oppervlaktereiniging en het op robots gebaseerd openen van deuren wordt onderzocht.
Voor zorginstellingen definieert de nieuwe hygiënenorm DIN 130643 Ziekenhuisreiniging de uit te voeren activiteiten. De norm zorgt weliswaar voor kwaliteit, maar verhoogt ook de werkdruk voor het schoonmaakpersoneel. Steeds meer taken in minder tijd vergroten het risico dat 'hygiëne compliance' er onder lijdt. Het tekort aan geschoolde medewerkers en demografische veranderingen verergeren het probleem. Volgens de onderzoekers zijn er momenteel geen geschikte reinigingsrobots op de markt die zowel technologisch als economisch de bijzondere uitdagingen in de zorgsector aankunnen.
Onderzoeksproject
Het onderzoeksproject Robotgebaseerde reiniging en desinfectie van vloeren en oppervlakken in zorginstellingen (RoReBO) gaat in op deze uitdagingen. Projectpartners zijn Adlatus Robotics, InMach Intelligente Maschinen (beide in Ulm), Bwcon Research en het Fraunhofer-Institut für Produktionsautomatisierung (beide in Stuttgart). Onder meer het Klinikverbund Südwest in Sindelfingen behoort tot de toepassingspartners. Samen ontwikkelen de partners nieuwe sleuteltechnologieën en businessmodellen voor de inzet van schoonmaakrobots in bijvoorbeeld ziekenhuizen en zorginstellingen.
De robots zijn bedoeld om schoonmaakspecialisten te ondersteunen en te ontlasten bij hun werk. Nauwe samenwerking met klinieken en verpleeghuizen zorgt voor op behoeften gebaseerde ontwikkeling en maakt het mogelijk de projectresultaten onder reële omstandigheden te valideren.
Groot potentieel
De afgelopen jaren is de markt voor commerciële reinigingsrobots flink gegroeid. Volgens de International Federation of Robotics zijn de verkochte eenheden in 2020 met 92 procent gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. Apparaten specifiek voor commerciële vloerreiniging werden tweeënhalf keer zoveel verkocht bij 20.600 stuks.
Veel robotfabrikanten hebben dit potentieel erkend. Zo reinigen de vloerreinigingsrobots van Adlatus Robotics al hallen in logistiek, industrie, klinieken en luchthavens. Ze kunnen zonder speciale voorkennis worden bediend. Dit zijn goede voorwaarden voor een breder gebruik van autonome reinigingsrobots in klinieken en verpleeghuizen. Met de ontwikkeling van nieuwe mogelijkheden in RoReBO wil het bedrijf beter inspelen op de behoeften van de faciliteiten.
Er is meestal niet veel ruimte op de afdelingen en in de patiëntenkamers en er staan vaak verschillende (medische) apparaten of persoonlijke spullen in. De eis van de instellingen is echter dat ook hier de randen en hoeken grondig worden gereinigd. Deze taak kan het beste worden opgelost door een kleine, compacte robot die zich behendig door de operationele omgeving manoeuvreert. Daarom ontwikkelt Adlatus RoReBO, een nieuw vloerreinigingsplatform dat geschikt is voor gebruik in deze smalle omgevingen. Behalve conventionele vloerreinigingsmodules zullen ook actuatoren onder het platform worden geïnstalleerd, die extra functies zullen activeren om hoekgebieden die moeilijk toegankelijk zijn te reinigen.
MobDi
Wetenschappers van Fraunhofer IPA hadden in het project MobDi (Mobile Disinfection) al functies ontwikkeld voor op robots gebaseerde desinfectie van vaak aangeraakte objecten in kantooromgevingen (zoals deurknoppen en lichtschakelaars). RoReBo richt zich op ziekenhuizen en met name gangen, patiënten en behandelkamers als applicatieomgeving.
Voor dit doel zal de reinigingsrobot DeKonBot 2 die in MobDi is gemaakt, in het project worden uitgebreid met nieuwe functies. Zo krijgt hij nieuwe adaptieve schoonmaakhulpmiddelen die zijn aangepast aan de bijzondere eisen in het ziekenhuis en de daar te reinigen oppervlakken. Bovendien is het openen van de deuren een belangrijke nieuwe functie. Zo kan de robot zijn autonome gebruik uitbreiden en ook omgevingen bereiken zoals patiëntenkamers die er voorheen niet voor toegankelijk waren.
De onderzoekers bij Fraunhofer IPA willen de robotarm voor het openen van deuren zo eenvoudig maken dat deze gemakkelijk kan worden gedeeld met andere robots. Dit kan het algemene toepassingsbereik van servicerobots in openbare ruimtes aanzienlijk uitbreiden.
Software
Aan de softwarekant ontwikkelt projectpartner InMach processen voor autonome navigatie verder, zodat de robot complexe navigatiepatronen kan volgen en ook rand- en hoekgebieden betrouwbaar kan reinigen. De experts van Fraunhofer IPA breiden hun beeldverwerkingstechnologieën uit om nieuwe te reinigen oppervlakken in de gangen en kamers te kunnen herkennen. Hetzelfde geldt voor deuren en hun eigenschappen, bijvoorbeeld in welke richting ze openen.
Ook passen de onderzoekers hun werkwijze aan zodat de robot de objecten kan reinigen op basis van de bewerkte beeldgegevens. De besturing voor het openen van de deur is bijzonder uitdagend omdat de bewegingen van het mobiele platform moeten worden gesynchroniseerd met die van de robotarm.
Praktische behoeften
De geplande ontwikkelingen zijn gebaseerd op behoefte- en behoefteanalyses uit de ziekenhuispraktijk. Bij stages in klinieken en zorginstellingen begrijpen de projectpartners de huidige handmatige reinigingsprocessen en randvoorwaarden voor een optimale uitvoering. Workshops met experts uit de praktijk dienen om de wensen en eisen voor de te ontwikkelen robotfuncties vast te stellen en implementatieconcepten te valideren. Daarnaast kunnen de resultaten van eerdere praktijktesten met mobiele reinigingsrobots worden gebruikt.
Na succesvolle implementatie worden de ontwikkelde technologieën en robots eerst getest in het laboratorium, vervolgens in klinieken en verpleeghuizen en geoptimaliseerd op basis van ervaring. Voor praktijkoverdracht ontwikkelt Bwcon passende businessmodellen voor zorginstellingen.
Voor een overzicht van de huidige stand der techniek kunt u van 10 tot en met 13 mei de vakbeurs Interclean 2002 in Amsterdam RAI bezoeken.
Foto: Klinikverbund Südwest