01/08/2024
Door Ad Spijkers
Een belangrijke onderzoeksvraag is de rol van sedimenten bij het vertragen van het smelten van gletsjers op Groenland.
Een internationaal onderzoeksteam is begonnen aan een missie om de onderwaterranden van de kustgletsjers van Groenland te verkennen. Doel is, meer te weten te komen over toekomstige zeespiegelstijging. De vier weken durende expeditie met internationale partners zal processen onderzoeken die bepalen hoe deze gigantische gletsjers smelten. Ook willen ze weten wat dat betekent voor de toekomst van de Groenlandse ijskap, die ongeveer zeven meter aan potentiële zeespiegelstijging in zijn ijs heeft opgesloten. De expeditie staat onder leiding van de University of Texas at Austin.
Rol van sedimenten
Het grootste deel van de ijskap en veel gletsjers op Groenland hebben zich is teruggetrokken, maar een paar gletsjers niet. Dat zou kunnen komen doordat sedimenten de gletsjers stabiliseren. De onderzoekers denken dat de gletsjers worden beschermd tegen warme oceaanstromingen door onderwatermuren, die zich ophopen van sediment dat van onder de gletsjer zelf wordt meegevoerd. Deze steunmuren ontstaan ook wanneer gletsjers oprukken en de zeebodem als een bulldozer voor zich uit duwen.
Maar hoe effectief zijn ze in het vertragen van het smelten, hoe snel vormen ze zich en hoe lang blijven ze bestaan? Door deze vragen te beantwoorden, krijgen wetenschappers een veel beter beeld van de toekomst van de ijskap in Groenland en Antarctica. Ook daar kan sediment een rol spelen bij het stabiliseren van gletsjers. Deze antwoorden kunnen op hun beurt helpen bij het voorspellen hoe snel de zeespiegel de komende jaren zal stijgen.
Met hun missie willen de onderzoekers proberen zoveel mogelijk informatie te verzamelen over hoe de gletsjers zich onder water gedragen. Daartoe beschikken ze over geavanceerde tools die ze in het verleden niet konden gebruiken. Zoals moderne robots.
Robots
De onderzoekers worden ondersteund door een robotonderzeeër die data zal verzamelen van de onderwaterwanden van de gletsjers en het met sediment beladen smeltwater. Dit is nog nooit van dichtbij geprobeerd. De wetenschappers zullen ook uitgebreide onderzoeken uitvoeren van de zeebodem en sedimentkernen verzamelen. Hiermee kunnen ze terugkijken in de tijd en zien hoe eerdere periodes van klimaatverandering gletsjers hebben beïnvloed.
De robotonderzeeër Nereid Under Ice (foto) is de sleutel tot het verzamelen van de gegevens die deze vragen kunnen beantwoorden. Het vaartuig is ontwikkeld en wordt bediend door technici van het Woods Hole Oceanographic Institution, die aan de expeditie deelnemen. Het is speciaal ontworpen om door de verraderlijke, ijzige omgeving van de gletsjerfjord te navigeren. Hier zal het zijn sensoren en monsternameapparatuur gebruiken om sedimenten te meten die onder het ijs vandaan stromen. Ook moeten ze van dichtbij geofysische onderzoeken van het ijs en de zeebodem uit te voeren.
Vergelijkbare metingen zullen worden gedaan door een XOcean-zeeoppervlakdrone en grotere instrumenten aan boord van het expeditieschip. De RV Celtic Explorer is onderdeel van het Marine Institute of Ireland. Onderzoekers zullen ook data verzamelen van het oppervlak van de gletsjers met behulp van luchtdrones.
Meer begrip nodig
Wat de expeditie onthult over toekomstige zeespiegelstijging zal van vitaal belang zijn voor kustgemeenschappen over de hele wereld. Veel van het onderzoek moet gericht zijn op het begrijpen hoe de kust zal reageren op deze overstroming en wat regeringen eraan kunnen doen", zei ze.
Het expeditieteam van Catania bestaat uit 24 onderzoekers, ingenieurs en studenten van zeven instituten, waaronder University of Texas, Woods Hole Oceanographic Institution (Massachusetts), University of Florida, Oregon State University, Rutgers University (New Jesey), Tufts University (Massachusetts) en Aarhus Universitet (Denemarken). Ze worden ondersteund door de vijftien bemanningsleden van de Celtic Explorer. Meer informatie over de wetenschappelijke doelen en het personeel van de expeditie is te vinden op de expeditiewebsite van het project.
Foto: Marcy Davis/University of Texas Institute for Geophysics