Robot met gevoel voor humor

Japanse onderzoekers ontwerpen een AI-systeem voor gedeeld lachen dat adequaat reageert op menselijk gelach. Doel is een gevoel van empathie in de dialoog met robots op te bouwen

Al minstens de tijd van onderzoekende geesten als Plato hebben filosofen en wetenschappers zich verbaasd over de vraag: "Wat is er zo grappig?" De oude Grieken schreven de bron van humor toe aan het zich superieur voelen ten koste van anderen. Sigmund Freud geloofde dat humor een manier was om opgekropte energie vrij te maken. Acteur Robin Williams tikte zijn woede over het absurde aan om mensen aan het lachen te maken.

Uitdaging

Het lijkt erop dat niemand het echt eens kan zijn over het antwoord op de vraag. Een team onderzoekers van Kyoto University in Japan probeert nu robots te leren lachen door een AI te ontwerpen die zijn aanwijzingen opvolgt via een gedeeld lachsysteem. Ze volgden een innovatieve aanpak om een grappige bot te bouwen voor de Japanse androïde Erica.

Het is niet zo dat robots geen gelach kunnen detecteren of zelfs maar kunnen grinniken om een slechte grap. De uitdaging is veeleer om de menselijke nuances van humor te creëren voor een AI-systeem om natuurlijke gesprekken tussen robots en mensen te verbeteren.

De onderzoekers denken dat empathie een van de belangrijkste functies van conversatie-AI is. Gesprekken zijn multimodaal, het gaat niet alleen om correct reageren. Dus besloten ze dat een robot zich kan inleven in gebruikers door hun gelach te delen, wat niet kan met een op tekst gebaseerde chatbot.

Lachen en lachen

In het gedeelde-lachmodel lacht een mens als eerste en reageert het AI-systeem met lachen als een empathische reactie. Deze aanpak vereiste het ontwerpen van drie subsystemen: een om gelach te detecteren, een tweede om te beslissen of er gelachen moet worden en een derde om het juiste type lachen te kiezen.

De wetenschappers verzamelden trainingsgegevens door annotaties te maken van meer dan tachtig dialogen van speeddating. In dit geval waren bij de matchmaking-marathon studenten van de universiteit en robot Erica betrokken, die door verschillende amateuractrices werden bediend.

De grootste uitdaging in dit werk was het identificeren van de werkelijke gevallen van gedeeld gelach, wat niet gemakkelijk is. Het meeste gelach wordt eigenlijk helemaal niet gedeeld. De onderzoekers moesten zorgvuldig categoriseren welke lach ze konden gebruiken voor hun analyse en niet zomaar aannemen dat er op elke lach kan worden gereageerd.

Het soort gelach is ook belangrijk, omdat in sommige gevallen een beleefd gegrinnik passender kan zijn dan een luide uitbarsting. Het experiment was beperkt tot sociale versus vrolijke lachjes.

Erica snapt het

Het team testte uiteindelijk Erica's nieuwe gevoel voor humor door vier korte dialogen van twee tot drie minuten te creëren tussen een persoon en de robot met haar nieuwe gedeelde lachsysteem. In het eerste scenario uitte ze alleen een sociale lach, gevolgd door een vrolijke lach in het tweede en derde gesprek, waarbij beide soorten lachen gecombineerd werden in de laatste dialoog.

Het team creëerde ook twee andere sets van vergelijkbare dialogen als basismodellen. In de eerste lacht Erica nooit. In de tweede lacht Erica elke keer dat ze een menselijke lach detecteert, zonder de andere twee subsystemen te gebruiken om de context en reactie te filteren.

De onderzoekers evalueerden de interacties op basis van empathie, natuurlijkheid, menselijke gelijkenis en begrip. Het gedeelde lachsysteem presteerde beter dan beide baselines. Het belangrijkste resultaat is, dat ze hebben laten zien hoe ze deze drie taken in één robot kunnen combineren. Dit type gecombineerd systeem is nodig voor goed lachgedrag, niet alleen om een lach te detecteren en erop te reageren.

Verder onderzoek

Er zijn nog tal van andere lachstijlen om Erica te modelleren en op te trainen voordat ze klaar is om het stand-upcircuit te betreden. Er zijn veel andere lachfuncties en soorten waarmee rekening moet worden gehouden. De onderzoekers hebben niet eens geprobeerd om ongedeelde lach te modelleren, ook al zijn dit de meest voorkomende.

Lachen is natuurlijk maar één aspect van een natuurlijk mensachtig gesprek met een robot. Robots zouden eigenlijk een apart karakter moeten hebben. De onderzoekers denken dat ze dit kunnen laten zien door hun gespreksgedrag, zoals lachen, blikken, gebaren en spreekstijl. Het kan meer dan tien tot twintig jaar duren voordat eindelijk een informeel gesprek met een robot mogelijk is zoals we met een vriend zouden doen.

De illustratie toont een schematisch voorbeeld van een gesprek tussen de onderzoekers en Erica. De wetenschappelijke publicatie vindt u hier.

Ill.: Kyoto University, Dr Koji Inoue