18/03/2015
Door Liam van Koert
Zorgopleidingen moeten les gaan geven over robottechnologie, want binnen vijf jaar zijn zorgrobots beschikbaar voor ouderen, zegt Pieter Jonker, hoogleraar Vision Based Robotics aan de Technische Universiteit Delft. Ook mantelzorgers zullen volgens Jonker moeten wennen aan de komst van robots. In 2040 hebben we in Nederland minstens 2 miljoen mensen nodig om ouderen te verzorgen. Door technologie in te zetten, kunnen we meer handen aan het bed krijgen en een betere kwaliteit van leven bieden. thuis. Denk aan Nederlandse initiatieven als Rose, AMIGO, EVE of Lea of aan de populaire Zora uit Gent en de Care-O-robot 4 uit Duitsland.
Behandelen en verzorgen
Waar de ‘Cure’ robots vooral in de behandel- en operatiekamers van ziekenhuizen aan een opmars bezig zijn, hebben ‘Care’ robots als taak de verpleging te ondersteunen, te helpen bij revalidatie of te ondersteunen in bejaardentehuizen of gewoon thuis. In de eerste categorie spelen zaken als precisie en haptische feedback (wat zeer snelle regelkringen vereist), terwijl zorgen met robots vooral ook een kwestie van kunstmatige intelligentie en empathische interactie is. Zo helpen de zelflerende zorgrobots bijvoorbeeld met het opruimen, het herinneren aan het innemen van medicijnen, het doorbreken van eenzaamheid, of het registreren en waarschuwen als iemand valt, 's nachts ronddoolt, of onvoldoende eet en drinkt.
Robotsangst
Net als Asher, die de vrees van menig arbeider vertolkte dat de robot wel eens de nodige banen zou kunnen kosten, speelt een vergelijkbare angst in de zorgsector. Gaan robots dadelijk de banen van onze verplegers en verpleegsters inpikken? En wordt de zorg daarnaast niet erg onpersoonlijk? De demografische trends bewijzen het tegendeel. Mensen worden ouder en vergrijzing is geen fabeltje. Dit betekent dat het tekort aan handen aan het bed alleen maar zal oplopen. Wil je kosten binnen de perken houden en de kwaliteit op niveau, dan is automatisering helemaal niet zo’n slecht idee. Helemaal niet als ouderen daardoor in staat gesteld worden langer zelfstandig te wonen en verplegers meer tijd krijgen voor de ‘personal touch.’ Net als de computer, is ook de zorgrobot - hoewel voornamelijk nog in de prototypefase - eigenlijk al een fait accompli. En zo verkeerd is dat niet. "Of het nu om een knuffelrobot voor dementerenden of een huishoudrobot gaat, ze verlichten de taak van mantelzorgers en de verplegers. En uiteindelijk krijgt iedereen er mee te maken", aldus Jonker.
Robotles noodzakelijk
Hoewel hij op de LinkedIn groep van RoboNED ook op enig verzet stuitte, is de roep om robotlessen in de zorg helemaal zo gek nog niet. Jonker: “Het zorgonderwijs is aan herstructurering toe. Momenteel zijn er 2100 opleidingen die met elkaar concurreren, maar niet genoeg handen aan het bed. Dit is één van de redenen dat Zorginstutuut NL binnenkort een nota zal presenteren, waarin ook robotles aan bod zal komen. Het structurele tekort aan het bed zal namelijk alleen met techniek kunnen worden opgelost en studenten krijgen hier dan ook onherroepelijk mee te maken. Door deze al in een vroeg stadium bij de werking en de ontwikkeling van de technologie te betrekken, krijgen we betere zorgrobots en betere verplegers.” Overigens is de koppeling van zorg en techniek in het onderwijs niet nieuw. “We hebben in Delft en Twente al enige tijd de opleiding Klinische Technologie. Hier worden artsen en techneuten samen opgeleid om zo ook van elkaar te leren. En inmiddels zien we ook bij de hogescholen meer structurele samenwerking tussen de twee vakgebieden. “
Vitaal oud worden
Nederland en omstreken doet het helemaal niet zo slecht als het om zorgrobots gaat. Dat werd nog maar eens onderstreept tijdens een bezoek van de Task Force Health Care, waar naast Pieter Jonker, ook het koninklijk paar een bezoek aan Zuid Korea en Japan bracht. Naast robotkoploper zijn Japan en Zuid Korea de vergrijzing niet vreemd. Ze bleken erg geïnteresseerd ‘ The Dutch Experience’. In Delft en Eindhoven wordt dan ook het nodige op zorgrobotgebied ontwikkeld. Zowel autonome robots als op afstand bedienbare exemplaren vinden er hun